Hastane öncesi alan triyajında etik yaklaşımlar

Abstract

Hastane öncesi acil sağlık sistemlerinin, ilkesel bağlamdaki kuramsal etik temelleri, temel tıp etiği ilkelerinden “faydacılık” ilkesi üzerine kuruludur. Triyaj uygulamalarına yöneltilen en güçlü eleştiri, “adalet” ilkesinin dikkate alınmadığı ile ilgilidir. Adalet ilkesinin ise özellikle “dağıtıcı adalet” boyutu etik tartışmaların odağındadır. Kaynakların kısıtlı ve yaralıların fazla olduğu durumlarda uygulanması önerilen triyaj; etik açıdan pek çok sorun içermekte ve gerekçelendirilmesi zor, savunulması güç durumlara neden olabilmektedir. Gerekli şartlar sağlandığı an triyaj uygulamasından derhal vazgeçilmelidir. Hastane öncesi alan triyajında; “yarar sağlama/faydacılık”, “adalet”, “eşitlik” ve “adil olma” gibi etik yaklaşımların yanında, farklı felsefi akımlardan beslenen ilkeler ve değerler ile kaynağını bu etik kuramlardan alan çok çeşitli algoritmalar da mevcuttur. Bu çalışmada, hastane öncesi alan triyajıyla ilgili yaklaşımları incelenmiş ve konu tıp etiği bağlamında yorumlanmıştır.