ÇÖLYAK HASTASI ÇOCUKLARDA GLUTENSİZ DİYETİN HEMATOLOJİK PARAMETRELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Abstract

AMAÇ: Çölyak hastalıklı çocuklarda glutensiz diyetin hematolojik parametreler üzerindeki etkilerini değerlendirmek amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Öncelikle kliniğimizde çölyak hastalığı tanısı almış olan çocuk hastalar belirlenmiştir. Daha sonra retrospektif olarak bu hastalar arasında glutensiz diyeti doğru şekilde uygulayabilmiş hastalar belirlenmiştir. Bu hastaların tanı sırasında ve glutensiz diyetten 6 ay sonra hematolojik parametreleri karşılaştırılmıştır. BULGULAR: Çölyak hastalığı konulmuş 97 çocuk hastadan 66’sı çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların 44’ü kız (%66.7), 22’si erkek (%33.3) olup tanı yaşları ortalama 7.1 ± 4.2 yıl olarak saptanmıştır. Hastalarda en sık saptanan hematolojik bozukluklar, sırasıyla 38 hastada (%57.5) trombositoz ve 28 hastada (%42.2) anemi olmuştur. Anemilerin 24’ü (%36.6) demir eksikliği anemisi, 2’si (%3) folat eksikliği anemisi, 1’i (%1.5) vitamin B12 eksikliği anemisi olarak değerlendirilmiştir. Altı ay devam eden glutensiz diyetten sonra anemi sıklığı 8 hastaya (%13) düşmüştür. Glutensiz diyet sonrasında trombosit sayısı 351.2 ± 11.0 (103/µL)’den 310.5 ± 82.0 (103/µL) değerine, lökosit sayısı 8.82 ± 3.04 (103/µL)’den 8.04 ± 2.56 (103/µL)’ye, ortalama platelet hacmi 10.1 ±1.1 fl’den 9.5 ± 1.2 fl değerlerine düşmüştür. Buna karşılık; hemoglobin, ortalama korpuskuler volüm ve eritrosit dağılım genişliği değerlerinde ise anlamlı derecede artış olduğu görülmüştür. SONUÇ: Çölyak hastası çocuklarda en sık saptanan hematolojik bulgular, trombositoz ve anemi olmuştur. Glutensiz diyet sonrasında anemide düzelme olduğu görülmektedir. Bundan başka, hemostazda etkili birçok parametrenin de glutensiz diyetle birlikte düzeldiği gözlenmiştir.

OBJECTIVE: This study aims to evaluate the effects on hematological parameters of the gluten-free diet in celiac disease children. MATERIAL AND METHODS: Firstly, children with celiac disease were identified in our clinic. Then, retrospectively, among these patients who were able to perform gluten-free diet correctly were specified. Hematological parameters of these patients were compared during the diagnosis and 6 months after the gluten-free diet. RESULTS: Sixty-seven of 97 children with celiac disease were included in the study. Forty-four patients were female (66.7%), 22 patients were male (33.3%) and the mean age of diagnosis was 7.1 ± 4.2 years. The most common hematologic disorders in patients were thrombocytosis in 38 patients (57.5%) and anemia in 28 patients (42.2%). Twenty-four patients with anemia (36.6%) had iron deficiency anemia, two patients with anemia (3%) had folate deficiency and one patient with anemia (1.5%) had vitamin B12 deficiency. After 6 months of gluten-free diet, only 8 patients (13%) had anemia. After the gluten-free diet, platelet counts decreased from 351.2 ± 11.0 (103 / ?L) to 310.5 ± 82.0 (103 / ?L), leukocyte count decreased from 8.82 ± 3.04 (103 / ?L) to 8.04 ± 2.56 and mean platelet volume decreased from 10.08 ± 1.07 fl to 9.5 ± 1.19 fl. It was determined that there was a significant increase in hemoglobin, mean corpuscular volume and red cell distribution width values. CONCLUSIONS: The most common hematological findings in children with celiac disease are thrombocytosis and anemia. An improvement has been observed in anemia after gluten-free diet. In addition, many hemostasis parameters have been improved with the gluten-free diet.