On-pump yöntemle koroner arter by-pass greft cerrahisi geçiren hastalarda pulmoner rehabilitasyonun solunum fonksiyonlarına ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Pulmoner rehabilitasyon cerrahi girişim geçiren hastalarda postoperatif pulmoner komplikasyonların önlenmesi bakımından, preoperatif ve postoperatif tedavinin önemli bir bileşenidir. Bu çalışmada, on-pump yöntemle koroner arter by-pass greft cerrahisi geçiren hastalarda uygulanan pulmoner rehabilitasyon programının, hastaların solunum fonksiyonlarına ve yaşam kalitesine olan etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Randomize kontrollü deneysel bir araştırma olarak planlanan çalışmaya Ağustos 2016 - Aralık 2017 tarihleri arasında Afyon Özel Park-Hayat Hastanesi'nin, Kalp Damar Cerrahi Kliniği'nde on-pump yöntemle KABG cerrahisi geçiren 50 hasta dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan hastalar deney ve kontrol olmak üzere iki gruba ayrılmış; preoperatif ve postoperatif dönemde pulmoner rehabilitasyon uygulanan hastalar deney grubunu, standart bakım alan hastalar ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubundaki hastalara preoperatif dönemde solunum egzersizleri, insentif spirometre kullanımı, mobilizasyon teknikleri, alt-üst ekstremite egzersizleri hakkında eğitim verilerek uygulama yaptırılmıştır. Postoperatif dönemde de bu egzersizler her gün aşamalı olarak arttırılarak günde bir kez hastalara uygulanmıştır. Kontrol grubundaki hastalara ise standart hemşirelik bakımı uygulanmıştır. Çalışma bulguları incelendiğinde; deney grubunun %68'ini, kontrol grubunun ise %56'sını erkek hastalar oluşturmuştur. Hastaların yaş ortalamalarının her iki grupta da >60 yaş ve üzerinde olduğu saptanmıştır. Deney grubunda %64, kontrol grubunda ise %68 oranında bir yandaş hastalık olduğu belirlenmiştir. Beden kitle indeksine göre deney grubunda bulunan hastaların %48'inin, kontrol grubundaki hastaların ise %52'si obezdir. Hastaların SFT değerlerinde FEV1/FEVC değeri dışındaki tüm değerlerde preoperatif değerlere göre postoperatif 4.günde anlamlı bir şekilde azalma meydana gelmiştir (p<0.05). FEV1 ve FEVC değeri için bu azalma deney grubunda kontrol grubuna oranla daha az olmuştur. 6 DYT' de hastaların, preoperatif döneme göre servisteki 4.gün yürüme mesafelerindeki azalmanın deney grubunda (%34.148) kontrol grubuna (%36.682) göre daha az oranda olduğu saptanmıştır. SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutlarının puan ortalamaları incelendiğinde fiziksel fonksiyon, fiziksel rol kısıtlılığı, emosyonel rol kısıtlılığı, sosyal işlevsellik ve ağrı alt boyutları puan ortalamalarında azalma; mental sağlık, ve genel sağlık algısı alt boyut puan ortalamalarında ise artış gözlendiği saptanmıştır. Çalışma bulgularımız on-pump yöntemle koroner arter by-pass greft cerrahisi geçiren hastalarda solunum fonksiyonları ve yaşam kalitesinin; pulmoner rehabilitasyon uygulanan hastalarda standart hemşirelik bakımı alan hastalara göre daha iyi sonuçlar verdiğini göstermiştir. Bu sonuçlar koroner arter by-pass greft cerrahisi geçiren hastalarda pulmoner rehabilitasyonun preoperatif ve postoperatif dönemde hastanın tedavi sürecinde uygulanabilecek bir destek tedavi yöntemi olduğunu desteklemiştir.

Pulmonary rehabilitation is an important part of pre- and post-operative treatments for the prevention of postoperative pulmonary complications in patients undergoing surgical intervention. In this study, it was aimed to analyse the effect of the pulmonary rehabilitation program which was applied to the patients who underwent coronary artery by-pass graft surgery by on-pump method on these patients' respiratory function and quality of life. This study was designed as a randomized controlled experimental study. 50 patients who underwent CABG surgery by on-pump method in the Cardiovascular Surgery Clinic of Afyon Park-Hayat Private Hospital between the dates of August 2016 and December 2017, were included in the study. The patients participated in the study were divided into two groups; the patients who were applied pulmonary rehabilitation in the pre- and post-operative periods constituted the experimental group, while the patients who received standard care constituted the control group. The patients in the experimental group were given the training on respiratory exercises, the use of incentive spirometer, mobilization techniques and upper and lower extremity exercises in the pre-operarive period. In the post-operative period, these exercises were applied to the patients once a day by increasing their amount day by day; the illness was applied once a day. Standard nursing care was applied to the patients in the control group. When the results of the study were analyzed, male patients constituted 68% of the experimental group and 56% of the control group. The mean age of the patients was >60 years of age in both groups. 64% of the patients in the experimental group had an associated diasese while 68% of the patient in the control group had an associated diasese. 48% of the patients in the experimental group were obese while 52% of the patients in the control group were obese according to the body mass index. In the patients' respiratory function tests, there were significant decreases in all values except FEV1/FEVC value at post-operative 4th day compared to preoperative values (p<0.05). For the FEV1 and FEVC values, this decrease was lower in the experimental group than in the control group. In the 6-min walk test, it was found that the decrease in the 4th day walking distance in the department was lower in the experimental group (34.148%) than in the control group (36.682%). When the mean scores from the subscales of the SF-36 questionnaire which is used to assess health-related quality of life were analyzed, the mean scores of the physical function, physical role limitation, emotional role limitation, social functioning and pain subscales decreased while the mean scores of the mental health, and general health perception subscales increased. In this study, it was found that the better results were observed in the patients receiving pulmonary rehabilitation compared to the patients receiving standard nursing care in terms of respiratory function and quality of life among the patients who underwent coronary artery by-pass graft surgery by on-pump method. These results support that pulmonary rehabilitation in the patients undergoing coronary artery by-pass graft surgery is a supportive treatment method that can be applied in the procedure of treatment in the pre- and post-operative periods.