Türkiye’de Kamu Yönetiminin Denetiminde Ombudsmanlık Kurumu’nun Rolünün Değerlendirilmesi: Karma Yöntemli Bir Çalışma

Abstract

Çalışma, Tu?rkiye’de kamu yönetiminin denetiminde Ombudsmanlık Kurumu’nun rolu?nu? değerlendirmek amacıyla, nitel ve nicel verilerin kullanıldığı karma bir yöntem benimsemiştir. Araştırmada kurumun denetim mekanizmalarındaki boşluğu ne ölçu?de doldurduğu, vatandaş başvurularının kamu kurumları nezdinde nasıl karşılandığı ve diğer denetim mekanizmalarıyla kıyaslandığında etkilik du?zeyi sorgulanmıştır. Literatu?r taramasıyla kurumun tarihsel gelişimi, yapısal özellikleri ve işlevleri incelenmiş; 2013–2023 yıllarına ait yıllık raporlardaki istatistiki veriler analiz edilerek grafiklerle sunulmuştur. Bulgular, kurumun idarenin karar alma su?reçlerinde vatandaşların haklarını koruma, hukuka uygunluğu gözetme ve kamu kurumlarının hesap verebilirliğini artırma yönu?nde etkili olduğunu göstermektedir. Tavsiye kararlarının önemli ölçu?de kamu idareleri tarafından yerine getirilmesi, kurumsal meşruiyet ve etkinliği gu?çlendirmektedir. Kurumun yasal yetkilerinde yapılacak iyileştirmelerle daha işlevsel bir denetim mekanizmasına dönu?şebileceği ve kamu denetiminde şeffaflık ile hesap verebilirliği destekleyen tamamlayıcı ve dönu?ştu?ru?cu? bir rol u?stlendiği sonucuna varılmıştır.

This study evaluates the role of the Ombudsman Institution in overseeing public administration in Tu?rkiye, using a mixed-methods approach based on qualitative and quantitative data. It examines how far the Institution fills gaps in existing oversight mechanisms, how public bodies respond to citizen applications, and how effective it is compared with other oversight actors. A literature review traces its historical development, structure and functions, while statistical data from annual reports for 2013–2023 are analyzed and presented with graphs. The findings show that the Institution protects citizens’ rights in administrative decision-making, promotes legal compliance and strengthens the accountability of public institutions. The high rate of implementation of its recommendations by public bodies enhances its legitimacy and effectiveness. The study concludes that, with improvements in its legal mandate, the Ombudsman could become a more functional mechanism of public control and that it already plays a complementary and transformative role in promoting transparency and accountability.