Şanlıurfa Doğal Barınak Besiciliğinde Zeolit Mineralinin Hayvan Refahı Üzerine Etkisi

Abstract

Sunulan çalışmada; Şanlıurfa yöresinde yaygın bir şekilde yapılan doğal barınak/mağara besiciliğinde hayvan refahının iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda; Şanlıurfa yöresi mağara hayvancılığında yeme katılan ve altlık olarak kullanılan Zeolit mineralinin kan serumu ve rumen parametreleri, hayvanların canlı ağırlıkları ve ahır havası üzerine etkisi araştırıldı. Çalışma; mağara şartlarında sığır besiciliği yapılan işletmelerde yürütüldü. Her birinde 40-50 baş kültür melezi ve 1-1.5 yaşları arasında sağlıklı erkek besi sığırı bulunan, 40 mağara kullanıldı. Bu mağaralar; her bir grupta 10 adet mağara olacak şekilde toplam 4 gruba ayrıldı. Kontrol grubunda, yemlerine zeolit katılmadı, altlık olarak zeolit kullanılmadı. Grup I’de altlık olarak zeolit kullanıldı, yemlerine zeolit katılmadı. Grup 2’de, yem katkısı olarak %2 zeolit içeren rasyon uygulandı, altlık olarak zeolit kullanılmadı. Grup 3’te ise hem %2 zeolit içeren rasyon uygulandı, hem de altlık olarak zeolit kullanıldı. Her gruptan 10 hayvan olmak üzere, toplam 40 hayvanda kan serumu biyokimyasal analizleri (total protein, üre, kolesterol, trigliserit, NEFA (Esterleşmemiş yağ asitleri), Ca, P, Mg, Na, K), rumen sıvısı analizleri (uçucu yağ asitleri, amonyak, pH) ve ahır amonyak gazı ölçümleri yapıldı. Deneme ortası ve sonunda rumen sıvısı amonyak düzeyi Grup 2 ve 3’te, rumen pH’sı ise Grup 3’te belirgin derecede düştü. Deneme ortası ve sonunda Grup 2’de serum kolesterol ve fosfor, Grup 3’te ise serum potasyum düzeyinde azalma gözlendi. Mağara ortamı amonyak gazı değerleri açısından Grup 1 ve 3’te, Kontrol ve Grup 2’ye göre azalma görüldü. Böylece, Grup 1 ve 3’te ahır kokusu önemli derecede azaldı (P<0.01). Sonuç olarak, besi sığırlarında yem katkı maddesi ve altlık olarak kullanılan zeolitin incelenen hematolojik ve biyokimyasal parametreler açısından önemli düzeyde bir değişiklik yapmadığı; hayvanların sağlığı, canlı ağırlıkları, ahır havası ve kokusuna olumlu etki yaparak hayvan refahına katkısı olduğu belirlendi.

In this study; it has been aimed to improve animal welfare in cattle feeding performed in Sanliurfa caves. In this scope; effect of zeolite used as feed additive and base on air climate in the caves, on some blood and ruminal fluid parameters and some cattle diseases were investigated. 40 caves with similar environments were included into the study. Caves contained 40-50 healthy male crossbred beef cattle between the ages of 1-1.5. These caves divided into four groups each containing 10 caves. In control group (n=10), zeolite was not used as feed additive or base. In group 1 (n=10), zeolite was used as base, but not as additive. In group 2 (n=10), a ration added with 2% zeolite, was used and no zeolit was used for base. In group 3 zeolite was used as both feed additive and base. Blood serum biochemical analyses (total NEFA, total protein, urea, cholesterol, trigliseride, Ca, P, Mg, Na, K) and ruminal fluid composition (fatty acids, ammonia, pH) and barn ammonia gas levels were measured. Ruminal ammonia levels decreased in groups 2 and 3 at mid trial and post experimental period. Ruminal pH also decreased in group 3. Decreases of serum cholesterol and phosphorus in Group 2; potassium levels in group 3 were observed. With regard to concentrations of ammonia levels in the air, decreases were determined in Group 1 and 3 when compared with Control and Group 2. Thus barn smell significantly decreased in Groups 1 and 3. As a result, zeolite as feed additive and base had not significant effect on hematological and biochemical parameters of beef cattle. Furthermore, it had positive contribution to animal welfare and health as well as body weights by positively affecting the air quality in the barn