The Effects of Disadvantaged High-Achieving Students on Similar Disadvantaged Students

Abstract

Araştırmada, dezavantajlı yüksek başarılı öğrencileri benzer dezavantajlara sahip öğrencilerin rol model alıp almama nedenlerini, dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerinin bu öğrenciler üzerinde nasıl ve ne gibi etkiler oluşturduğunu incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, çoklu dezavantaja sahip olmasına rağmen fen lisesini kazanan bir öğrencinin gönüllü olarak çalışmaya katılan 15 öğrenci arkadaşı ve 14 öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Elde edilen veriler ise içerik analiziyle deşifre edilmiştir. Araştırmada, bazı katılımcılar benzer dezavantajlara sahip öğrencilerin; kendilerini dezavantajlı yüksek başarılı öğrenci kadar zeki bulmadıklarından ve başarılı olmak için gerekli kaygı, istekten yoksun olmalarından dolayı dezavantajlı yüksek başarılı bu öğrenciyi rol model almadıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların çoğu ise benzer dezavantajlara sahip öğrencilerin dezavantajlı yüksek başarılı bu öğrenciyi rol model aldıklarını ifade etmiştir. Bu doğrultuda görüş sunan katılımcılar bunun nedenini; öğretmen ve toplumun gözünde saygın bir yer edinmeye, ulaşılmak istenilen hedeflerinin olmasına, başarılı olma/aynı başarıyı yakalama, maddi destek ve ödüllere sahip olma isteğine dayandırmıştır. Dezavantajlı yüksek başarılı öğrencilerin benzer dezavantajlara sahip öğrenciler üzerinde devamsızlık ve davranış sorunlarında azalma, kitap okuma eğiliminde artma, okula karşı olumlu tutum geliştirme, özgüven ve motivasyon yüksekliği ve bireysel yeteneklerin ortaya çıkması gibi olumlu yansımalarının olduğunu saptanmıştır.