Amniyotik Sıvı Kökenli Mezenkimal Kök Hücreler, İpek Fibroin ve TGFß3: Aşil Tendon İyileşmesinde Potansiyel Adaylar

Abstract

Aşil tendonları spor aktiviteleri, aşırı kullanım ve yaşlanmadan etkilenen ve sık yaralanan tendonlardandır. Hem pluriopotent hem de multipotent kök hücre karakteri gösteren amniyon sıvısından elde edilen kök hücreler, tendolarda hücresel tedaviler için uygun bir kök hücre kaynağıdır. TGF-ß3, mezenkimal kök hücrelerde tenojenik farklılaşmayı uyarmaktadır. İpek fibroin ise mekanik yüklere karşı dayanıklı bir biyomalzemedir. Çalışmada öncelikle TGF-ß3 yüklü mikroküreler hazırlanarak salım kinetiği belirlendi ve in vivo çalışmalarda kullanılacak biyomalzemeler ile in vitro canlılık ve toksisite testleri yapıldı. İn vitro çalışmalarda AS-MKH?lerin karakterizasyonunun ardından TGF-ß3'ün tenojenik farklılaşma üzerine etkileri değerlendirildi. İn vivo çalışmada 75 adet Wistar ırkı sıçanda aşil tendo hasarı oluşturuldu. AS-MKH, ipek fibroin ve TGF-ß3'ün kullanımlarının tendo iyileşmesine etkisi incelendi. On ikinci haftada deney sonlandırıldı. İn vivo ve in vitro uygulamaları takiben, tenojenik markerlerin seviyeleri real-time PCR ile; protein lokalizasyonları ise immunhistokimya boyama ile belirlendi. İn vivo gruplardaki sıçan tendonları biyomekanik ve histolojik yönden değerlendirildi. İn vitro çalışmalarda AS-MKH?lerin mezenkimal karakterleri ve bazı pluripotent özellikleri ortaya konuldu. Tenojenik farklılaştırma çalışmalarında TGF-ß3?ün AS-MKH?leri tenojenik farklılaşma yönünde uyarabildiği belirlendi. İn vivo deneyler sonrasında tendo dokularında tenojenik markerlerin varlığı immunohistokimyasal boyama ile belirlendi. AS-MKH?ler, TGF-ß3 yüklü mikro küreler ve ipek fibroin kullanılarak oluşturulan deney grupları arasında 12. haftada bazı tenojenik belirteçler bakımından farklılıklar belirlendi. Kök hücrelerin tek başına kullanımının TNMD ekspresyonunu pozitif yönde etkilediği; tendon iyilleşmesi için düşük ekspresyonlarının daha iyi sonuç verebileceği önerilen VEGF ve COL3 ekspresyonlarının da bu grupta kontrole göre azalma gösterdiği tespit edildi. Boş mikro küreler ve ipek fibroinin ise kök hücrelerin bu etkisini baskılayıcı özellikler gösterdiği saptandı. Biyomekanik değerlendirmelerde ise incelenen parametrelerin hiçbirinde gruplar arası anlamlı bir fark gözlenmedi. Histolojik incelemede ise AS-MKH ve TGF-ß3?ün doku iyileşmesini olumlu etkilediği gözlendi. Sonuç olarak AS-MKH?ler ve TGF-ß3 aşil tendon hasarının tedavisi üzerinde etkili bir kaynak olarak önerilmektedir.