Anadolu’da Misyoner Hemşireler: Geleneksel Derleme

Abstract

Misyon kelimesi amaç, görev anlam ının yanında dinin yay ıl- ması için yürütülen faaliyetleri de belirtmektedir. Misyoner ise bu din- sel faaliyetlerin yürütülmesi için gönderilen rahip, rahibe, ö ğretmen, hekim, ebe ve rahibe hemşire gibi toplumla doğrudan etkileşime gire- bilecek kişilere denilmektedir. Anadolu’da misyonerlik faaliyetleri Os- manlı Dönemi’nde 1500’lü y ıllarda kapitülasyonlar nedeniyle başlamıştır. Misyonerlik başlangıçta dinsel faaliyetler olarak nitelendi- rilmiş olsa da ülkeler aras ında sağlık, ekonomi, ticaret ve uluslararas ı ilişkiler gibi alanlarda etkileşimin artırılması amacıyla yürütülmüştür. Misyonerlik faaliyetleri aras ında önemli görülen alandan birisi t ıbbi misyonerlik olmuştur. Sağlık hizmetlerine dönemin salgın hastalıkları, savaşları gibi nedenlerle daha fazla ihtiyaç duyulmu ştur. Sağlık hiz- metinin verilebilmesi için Anadolu’da misyon hastaneleri, dispanserleri ve eczaneleri açılmıştır. Tıbbi misyonerlik faaliyetleri için görev alan hekimler sağlık hizmetlerinin etkin şekilde sunulması için rahibe hem- şirelerin ülkeye getirilmesinde ve yetiştirilmesinde etkili olmuştur. Dö- nemin sa ğlık hizmetlerinin yetersiz kalmas ı, salg ın hastal ıkların, savaşların olması ve ekonomik koşulların yetersiz olması gibi neden- lerle hasta bakımında rahibe hemşirelere oldukça ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle hemşirelik kursları ve okulları açılarak rahibe hemşire sa- yısının artırılması amaçlanmıştır. Sağlık hizmetini alamayan, hastane- lere gelemeyen ki şilerin evlerine ziyarete giden rahibe hem şireler, Anadolu’da hemşirelik mesleğinin tanıtımını sağlamış, dönemin sos- yal yaşamında aktif rol alamayan kad ınla etkileşim sağlanmıştır. Ra- hibe hem şirelerin misyon hastanelerinde görev yapmas ı klasik hemşireliğin oluşmasına neden olurken, zamanla yürütülen faaliyetler kapsamında hemşirelik eğitiminin standartlaştırılması ve eğitimin üni- versite düzeyine taşınması, mesleki örgütlenmenin olu şturulması gibi faaliyetlerle profesyonel hemşireliğin gelişimine katkı sunmuştur.