Afyonkarahisar'da yaşayan bireylerin Brusella hastalığı hakkındaki bilgi düzeyi ile davranış biçimlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızda Afyonkarahisar halkının bruselloz hakkındaki bilgi seviyesinin yeterli olup olmadığını değerlendirmeyi ve farkındalığını artırmayı amaçladık. Bölgemizde yaygın olarak görülen bruselloza ilişkin bilgi düzeyini değerlendirmek ve elde edilen bulgularla gerekli koruyucu önlemlerin önünü açmayı hedefledik. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte bir anket çalışması olan bu araştırma 15.04.2025-15.08.2025 tarihlerinde Afyonkarahisar'da hizmet veren merkezde ve merkeze bağlı kasabalar olmak üzere toplamda 11 tane aile sağlığı merkezinde 534 katılımcıyla yapılmıştır. Veri toplama formunda sosyodemografik durumlar ile bruselloz hakkında bilgi durumunu sorgulayan sorular mevcut olup yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulandı. İstatiksel analiz için SPSS 26 paket programı kullanıldı ve p<0,05 anlamlı kabul edildi. Bulgular: 40 yaş üstü, lisans ve üstü eğitim alanlar, gelir durumu orta ve yüksek olanlar, hayvancılıkla uğraşanlar ve memurlar brusellozu daha yüksek oranda duyduğu belirtti. 40 yaş üstü bireyler, erkek bireyler, köy-kasabada ikamet edenler ve hayvancılıkla uğraşanlar daha yüksek oranda bruselloza yakalandığını belirtti. 40-59 yaş arası bireyler, lisans ve üstü eğitim alanlar, geliri giderine eşit ve geliri giderinden fazla olanlar, hayvancılıkla uğraşanlar ve memurlar brusellozun çiğ sütten bulaştığını daha yüksek oranda belirtti. Erkek bireyler, köy-kasabada ikamet edenler, geliri giderinden fazla olanlar ve mesleği hayvancılık olan bireyler sütün kaynatılmasıyla brusella bulaşmasının önlenebileceğini daha yüksek oranda belirtti. Sonuç: Sonuç olarak, çalışmamızda elde edilen bulgular, literatürdeki diğer araştırmalarla benzer biçimde, toplumda bruselloz farkındalığının hâlen istenilen düzeye ulaşmadığını göstermektedir. Bruselloz hakkında bilgi sahibi olduğunu belirten bireylerin büyük kısmının doğru bilgi oranı düşük olup, özellikle bulaş yolları, aşılama ve koruyucu önlemler hakkında bilgi eksiklikleri bulunmaktadır. Bu durum, hastalığın kontrol altına alınabilmesi için toplum temelli eğitim programlarının yaygınlaştırılmasının ve birinci basamak sağlık hizmetleri aracılığıyla farkındalık çalışmalarının artırılmasının önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Objective: In our study, we aimed to evaluate whether the people of Afyonkarahisar have sufficient knowledge about brucellosis and to raise their awareness. Our goal was to assess the level of knowledge regarding brucellosis, which is commonly seen in our region, and to use the findings to pave the way for necessary preventive measures Materials and Methods: This descriptive and cross-sectional survey study was conducted between April 15, 2025, and August 15, 2025, in Afyonkarahisar, with a total of 534 participants from 11 family health centers, including those located in the city center and affiliated towns. The data collection form included questions assessing sociodemographic characteristics and knowledge related to brucellosis, and it was administered through face-to-face interviews. Statistical analyses were performed using the SPSS 26 software package, and a p-value <0.05 was considered statistically significant. Results: Individuals over the age of 40, those with undergraduate or higher education, those with medium or high income levels, livestock workers, and civil servants reported having heard of brucellosis at higher rates. Participants over 40 years of age, male individuals, those residing in villages or towns, and livestock workers reported higher rates of having contracted brucellosis. Individuals aged 40–59, those with undergraduate or higher education, those whose income was equal to or greater than their expenses, livestock workers, and civil servants more frequently stated that brucellosis is transmitted through raw milk. Male individuals, those residing in villages or towns, those whose income exceeded their expenses, and those whose occupation was livestock farming more frequently indicated that boiling milk can prevent the transmission of brucellosis. Conclusion: In conclusion, the findings of our study, consistent with other research in the literature, indicate that public awareness of brucellosis has not yet reached the desired level. Among individuals who reported having knowledge about brucellosis, the proportion of correct information was low, with notable gaps particularly regarding transmission routes, vaccination, and preventive measures. This situation highlights the importance of expanding community-based educational programs and strengthening awareness activities through primary healthcare services in order to achieve effective control of the disease.