Hemşirelerin fizik muayeneye yönelik tutum ve uygulamalarının değerlendirilmesi

Abstract

Hemşireler için temel bir beceri olarak kabul edilen fizik muayene (FM), hasta/sağlıklı bireyin klinik seyri hakkında zamanında ve doğru yaklaşımlara karar vermede, hemşirelik bakımına ihtiyaç duyulan alanları belirlemede ve hasta bakımında istendik sonuçlara ulaşmada değerli bir araç olarak kabul edilir. Bu araştırmanın amacı hemşirelerin FM'ye ilişkin tutum ve uygulamalarının değerlendirilmesidir. Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu araştırma, 05.11.2020-15.04.2021 tarihleri arasında Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sağlık ve Uygulama Araştırma Merkezi ile Afyonkarahisar Devlet Hastanesi'nin dahili ve cerrahi klinikleri, yoğun bakım üniteleri ve acil servis birimlerinde çalışan toplam 488 hemşire ile yürütüldü. Araştırma verileri Hemşire Bilgi Formu ve Hemşirelikte Fizik Muayene Tutum ve Uygulama Ölçeği ile elde edildi. Araştırma verilerinin istatistiksel analizi SPSS versiyon 22.0 programında, tanımlayıcı istatistikler ile bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi, pearson korelasyon analizi kullanılarak yapıldı. Araştırma kapsamına dahil edilen hemşirelerin yaş ortalamasının 28.51± 6.30, %77.3'ünün kadın, %63.5'inin lisans mezunu olduğu saptandı. Hemşirelerin %88.1'inin FM ile ilgili bir eğitim almadığı, %62.7'sinin FM yöntemlerine yönelik ''kısmen'' bilgi sahibi veya ''hiç'' bilgi sahibi olmadıkları belirlendi. Hemşirelerin çoğunluğunun (%87.1) FM'yi hemşirelik uygulamalarının bir parçası olarak kabul ettiği ve FM'nin yapılmasını gerekli (%91.6) bulduğu saptanırken, sadece %25.8'inin FM'yi hasta bakımında kullandıkları belirlendi. Hemşirelerin FM'yi uygulamalarında etkili olan faktörler arasında çoğunlukla ''zaman yetersizliği'' (%22.7), ''FM konusunda bilgi ve beceri eksikliği'' (%20.7) gibi unsurların yer aldığı görüldü. Katılımcıların Hemşirelikte Fizik Muayene Tutum ve Uygulama Ölçeği toplam puan ortalaması 45.89±10.32 olarak belirlendi. Hemşirelerin bireysel ve mesleki özelliklerine göre ölçek puan ortalamaları incelendiğinde, kadın, lisans ve lisansüstü eğitim düzeyine sahip, FM konusundaki bilgilerini yeterli bulan, FM yöntemlerini bildiğini ifade eden, FM'yi kullanan ve FM'yi hemşirelik uygulamalarının bir parçası olarak kabul eden hemşirelerin anlamlı olarak daha olumlu tutuma sahip oldukları belirlendi (p<0.001). Ayrıca hemşirelerin bakım verdikleri hasta sayısı arttıkça daha olumsuz tutuma sahip olabilecekleri görüldü (p=0.004). Katılımcıların diğer mesleki özellikleri ile ölçek puan ortalamaları arasında anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Yapılan bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, hemşirelerin klinik ortamda FM'nin uygulanmasına yönelik olumlu bir tutuma sahip olduklarını ancak, FM'ye ilişkin becerilerini etkin bir şekilde kullanabilmeleri için bilgi ve becerinin güçlendirilmesine ve kurumsal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu ortaya koydu.Anahtar Kelimeler: Fizik muayene, Hemşire, Tutum, Uygulama.

Regarded as an essential skill for nurses, physical examination (PE) is considered a valuable tool in deciding on timely and correct approaches to the clinical course of the patient/healthy individual, determining the areas where nursing care is needed, and achieving desired results in patient care. The aim of this study was to evaluate the attitudes and practices of nurses towards PE. This descriptive and cross-sectional study was conducted with a total of 488 nurses working in the medical and surgical clinics, intensive care units and emergency departments of Afyonkarahisar Health Sciences University Health and Practice Research Center, and Afyonkarahisar Public Hospital between 05.11.2020-15.04.2021. The study data were collected with the Nurse Information Form and the Physical Examination Attitude and Practice Scale in Nursing. Statistical analysis of study data was performed using the SPSS version 22.0 program with the descriptive statistics and independent sample t-test, one-way analysis of variance, and Pearson correlation analysis. The mean age of the nurses was found to be 28.51± 6.30 years, 77.3% were female, and 63.5% were undergraduates. While 88.1% of the nurses were found not to receive any training on PE, 62.7% of them had either partial or no knowledge about PE methods. The majority of nurses (87.1%) were determined to consider PE as a part of their nursing practice and found PE necessary to be performed (91.6%), while only 25.8% of them were found to use PE in patient care. Factors such as "lack of time" (22.7%) and "lack of knowledge and skills about PE" (20.7%) were among the factors that were effective in nurses' PE practices. The total mean score of the participants from the Physical Examination Attitude and Practice Scale in Nursing was found as 45.89±10.32. When the scale mean scores of the nurses were examined according to their individual and occupational characteristics, the nurses who were female, had undergraduate and graduate levels of education, consider their knowledge of PE sufficient, reported knowing PE methods, performed PE and considered PE as a part of their nursing practices were found to have a more positive attitude significantly (p<0.001). Furthermore, it was observed that nurses may likely have a more negative attitude as the number of patients they provide care for increases (p=0.004). There was no significant difference between the other professional characteristics of the participants and the mean scores of the scale (p>0.05). The results of this study revealed that nurses have a positive attitude towards the PE practices in the clinical setting, however, there is a need for improving knowledge and skills and institutional arrangements so that they can effectively use their skills related to PE. Keywords: Physical examination, Nurse, Attitude, Practice.