COVID-19 Pandemi sürecinin gıda tüketim davranışı ve hijyen alışkanlığı üzerindeki etkisi

Abstract

AMAÇ: Bu araştırma ile koronavirüs (COVID-19) küresel salgınının yaşandığı bu dönemde, bireylerin pandemi ile ilgili bilgi düzeylerinin, gıda hijyeni ve gıda alışverişlerindeki tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışma Türkiye’nin farklı illerinde ikamet eden ve yaşları 18 ile 65 arasında değişen gönüllü bireyleri içermektedir. Araştırmaya katılan bireylerin demografik özelliklerini, mutfak kullanımı ve gıda alışverişi esnasında hijyen ile ilgili konularda bilgi ve tutumlarını belirlemeyi amaçlayan 17 sorudan ve 505 katılımcıdan oluşan çevrimiçi bir anket çalışmasıdır. BULGULAR: Çalışmaya katılan bireylerin %53,9’unun yaşları 18 ile 65 arasında olan erkeklerden oluşmaktadır. COVID-19’un bir viral enfeksiyon olduğunu bilen bireylerin oranı %68 iken bu etkene karşı önlem almayanların oranı ise %3.8 olarak belirlenmiştir. Ankete katılanların %54.4’ü COVID-19 PCR testini yaptırdığını bildirirken bunların %19,4’ü pozitif olduğunu belirtmiştir. Etkenin gıdalar aracılığıyla bulaşmadığını fakat gıda ambalajları ile bulaşabileceğini düşünenlerin oranı ise %39.8 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, bireylerin yaşları büyüdükçe, öğrenim ve ekonomik gelir durumu arttıkça, COVID-19’un gıdalar ile bulaşmayacağını düşünenlerin sayısı anlamlı derecede artmıştır. Bununla birlikte kendisini büyük risk altında olduğunu düşünenlerin oranı %40 olarak tespit edilirken COVID-19’dan korunmak için alınan tedbirler arasında en fazla (%46,7) maske, eldiven, dezenfektan ve sosyal mesafenin birlikte kullanılması görülmüştür. Yapılan market alışverişleri sonrasında ürünleri hiç bekletmeden kullanan bireyler, kendilerini risk altında görmemektedirler. Çalışmaya katılanların %51.7’si el yıkama alışkanlıklarındaki değişiklikleri ve su tüketim miktarlarındaki artışları bildirmişlerdir. Ayrıca çalışmaya katılan bireylerin bağışıklıklarını güçlendirmek için en yüksek oranla (%38.7) organik beslenmeyi tercih ettikleri görülmüştür. SONUÇ: Pandemi sürecinde, gıda hijyenine verilen önemin anlamlı derecede arttığı görülürken, eş zamanlı olarak su tüketimi ve el yıkama alışkanlıklarının da değiştiği görülmüştür. Bunun yanı sıra bireylerin COVID-19’un bulaşma yolları ile ilgili bireylerin bilgi seviyelerinin, bireylerin eğitim düzeyleri, gelir seviyeleri ve yaşa göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca bireylerin, organik beslenmeye yönelmesi ve vitamin takviyeleri alması, beslenme alışkanlıklarının da etkilendiğini göstermiştir.