Kadına yönelik şiddet konusunda hemşirelik öğrencilerinin tutumlarının değerlendirilmesi ve bir atölye çalışması

Abstract

Bireyler, yetiştirilme dönemlerinde sahip oldukları biyolojik cinsiyetlerine göre kendi kültürleri çerçevesinde verilen toplumsal roller ile kadın ya da erkek olmayı öğrenirler. Bu roller bireyin hayatını etkiler ve yön verir. Toplumsal cinsiyet rolleri, kadın ve erkek arasında cinsiyet eşitsizliğine dolayısıyla da toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığa sebep olur. Toplumsal cinsiyet rolleri, ataerkil toplumlarda kadına yönelik ayrımcılığı akıllara getirmektedir. Şiddet, insanlığın var olduğu andan itibaren süregelen üzerine çeşitli tanımlar ve araştırmalar yapılan olgudur. Şiddet, herkesin maruz kalabileceği ve ülkelerin -gelişmişlik durumu fark etmeksizin- çoğunda yaygın olarak görülen, bireyin ve toplumun sağlık durumunu etkileyen bir sorun olarak kabul edilmesi gereken bir durumdur. Kadına yönelik şiddet, kadınların hayatını, yaşam kalitelerini, temel hak ve özgürlüklerini etkileyen evrensel bir sağlık problemidir. Gençlik dönemi, gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde en sık olarak öğrenci profili ile karşımıza çıkmakta, yetişme ve yetiştirilme biçimlerine bağlı olarak yaşadıkları sorunlar ve onları etkileme durumları değişmektedir. Öğrenci hemşireler, eğitim-öğretim hayatlarında şiddet ve şiddette mesleki rolleri açısından çağdaş bir tutum kazanmaları için eğitilirler. Ancak bazı değişkenler öğrencinin kadına yönelik şiddete ve şiddette mesleki rollerine dair tutumlarını etkilemektedir. Öğrencinin cinsiyeti, yaşı, yaşadığı yerleşim yeri, şiddete tanıklık etme durumları vb. değişkenler olarak sıralanabilir. Bu çalışmanın amacı, hemşirelik öğrencilerinin kadına yönelik şiddet konusunda tutumlarını değerlendirmek ve atölye çalışması ile kadına yönelik şiddet konusunda duyarlılıklarını geliştirmektir. Çalışma Afyon Kocatepe Üniversitesi Afyon Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümünde yürütülmüştür. Veriler yüz yüze görüşme tekniği ve anket formu yardımıyla toplanmıştır. Çalışmanın birinci aşamasında, basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilmiş 315 öğrenci ile kesitsel araştırma yürütülmüş ve kadına yönelik şiddet konusunda hemşirelik öğrencilerinin tutumları değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, tek gruplu ön test-son test yarı deneysel tipte 41 öğrenci ile atölye çalışması yürütülmüştür. Atölye çalışmaları iki tam gün sürmüş, bu çalışmadan iki hafta sonra aynı gruba son test uygulanmıştır. Veriler SPSS programında incelenmiş ve istatistiksel anlamlılık düzeyi 0.05 kabul edilmiştir. Araştırmanın ilk aşamasına katılan öğrencilerin %78.7'si kızdır. Öğrencilerin cinsiyeti, çocuklukta fiziksel, sözel ve ekonomik şiddete maruz kalma durumları şiddete yönelik tutumlarını etkilemekte; aile yapısı, yaşadığı yer, anne ve baba eğitim durumu ve ailenin gelir düzeyi etkilememektedir. Erkek öğrencilerin ve geçmişte fiziksel, sözel ve ekonomik şiddete sıklıkla uğradığını beyan eden öğrencilerin şiddet eğilimlerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Araştırmanın ikinci aşamasında da erkek öğrencilerin hem ön test hem son test Şiddete Yönelik Tutumlar Ölçeği (ŞYTÖ) puanlarının kız öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Son test ŞYTÖ puan ortalamalarında ön test puan ortalamalarına göre anlamlı düzeyde düşme görülmüştür (p<0.05). Çalışmadan elde edilen sonuçlar, şiddetin yaşayarak öğrenilen bir davranış olduğunu ve atölye çalışmalarının öğrencilerin şiddete yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Atölye çalışmaları ile ilgili alınan tüm geri bildirimlerin olumlu olması göz önünde bulundurularak, hemşirelik müfredat programında konuya yer verilmesi ve öğrencilerin şiddetle mücadele konusunda farklı uygulamalar ve etkinliklerde görev almalarının sağlanması önerilir.

Individuals learn to be women or men with the social roles given in their own culture according to their biological sexes during their upbringing. These roles affect the individual's life and give direction. Gender roles cause gender inequality between women and men and gender-based discrimination. Gender roles bring discrimination to women in patriarchal societies. Violence is the fact that various definitions and researches have been carried out on the ongoing humanity. Violence is a condition that everyone can be exposed to and which should be recognized as a problem that is common in most countries, regardless of their state of development, which affects the health status of the individual and society. Violence against women is a universal health problem affecting women's lives, quality of life, basic rights and freedoms. The youth period is the most frequently encountered in the developed or developing countries with the student profile. Student nurses are trained to gain a contemporary attitude in terms of their professional roles in violence and violence in their education and training lives. However, some variables affect the attitudes of the student towards their professional roles in violence and violence against women. The student's gender, age, place of residence, witnessing of violence, etc. variables. The aim of this study is to evaluate the attitudes of nursing students on violence against women and to improve their sensitivity about violence against women through a workshop. The study was carried out at Afyon Kocatepe University, Afyon Health School Nursing Department. The data were collected using face-to-face interview technique and questionnaire form and Attitude towards Violence Scale. In the first phase of the study, a cross-sectional research was conducted with 315 students selected by simple random sampling method and the attitudes of nursing students about violence against women were evaluated. In the second phase of the study, 41 students with a single-group pretest-posttest half-experimental type were employed. The workshops lasted two full days and two weeks after this study, the posttest was applied to the same group. The data were analyzed in SPSS program and the level of statistical significance was accepted as 0.05. 78.7% of the students who participated in the first phase of the study are girls. The gender of the students, physical, verbal and economic violence in childhood affect their attitudes towards violence; family structure, place of residence, educational status of parents and income level of the family does not affect. It was found that the male students and the students who stated that they had frequently experienced physical, verbal and economic violence in the past were found to be more violent (p <0.05). In the second phase of the study, it was found that both pre-and post-test Attitude Towards Violence Scale scores of male students were higher than female students (p <0.05). There was a significant decrease in the posttest mean scores according to pretest mean scores (p <0.05). The results obtained from the study show that violence is a learned behavior and that workshops have a positive effect on students' attitudes towards violence. Considering that all feedback received from workshops is positive, it is recommended to include the subject in the nursing curriculum and to ensure that the students take part in different practices and activities in the fight against violence.